broeder Dieleman
De in Zeeuws-Vlaanderen geboren Tonnie Dieleman, oftewel broeder Dieleman, is beeldend kunstenaar, tekstschrijver, historisch onderzoeker en singer-songwriter. Hij laat zich inspireren door de taal, religie en folklore van de Zeeuws-Vlaamse cultuur.
Interview met de maker
De in Zeeuws-Vlaanderen geboren Tonnie Dieleman, oftewel broeder Dieleman, is beeldend kunstenaar, tekstschrijver, historisch onderzoeker en singer-songwriter. Hij laat zich inspireren door de taal, religie en folklore van de Zeeuws-Vlaamse cultuur.
Wat motiveert jou als maker?
“Veel van wat ik maak heeft te maken met mijn dialect en mijn afkomst. Als je opgroeit in een cultuur die niet de dominante cultuur is van een land dan moet je eigenlijk je cultuur afleggen om ‘erbij te kunnen horen’. En dan is het bij mij nog in een lichte mate, ik kan me voorstellen dat het voor nieuwkomers nog veel moeilijker moet zijn. In mijn geval zou dat betekenen dat ik m’n dialect moet afleggen. Alleen al in de term ABN, algemeen beschaafd Nederlands (red. deze term mag hedendaags niet meer gebruikt worden) , zie je terug hoe er wordt gedacht over dialect. Want dat is dan niet ‘beschaafd’. Vroeger heette Nederlands praten bij ons dan ook ‘netjes praten’.”
Je werkt in verschillende disciplines, hoe hangen die met elkaar samen?
“Om mijn muziek te maken doe ik heel veel historisch onderzoek. Daarvoor ben ik altijd met meerdere verhaallijnen bezig, waar ik onderzoek naar doe. Dat kan heel intuïtief zijn, dat ik gewoon op een plek ga kijken. Maar het kan ook betekenen dat ik in het Zeeuws archief zit te spitten. Ik maak er ook altijd beeldend werk bij. Eigenlijk bouw ik aan een soort wereld, waarin het allemaal bij elkaar hoort.”
Welke boodschap wil je graag aan je publiek overbrengen?
“De afgelopen decennia is het beeld van Zeeland sterk bepaald door marketingcampagnes. Dat is een toeristische, kapitalistische manier van kijken naar de provincie, het landschap en de cultuur. Daar probeer ik een tegenwicht voor te bieden, want ik vind dat er te weinig diepgang in zit, het is oppervlakkig. Maar uiteindelijk wil ik aan de mensen die naar een concert komen kijken vooral een goed verhaal vertellen, ze raken en een gevoel van verbinding en saamhorigheid geven.”
"Van alleen maar droge feiten
wordt niemand enthousiast"
Wat is je favoriete Zeeuwse woord?
“Veure. Dat is een woord wat uit het woordenboek van het dialect gehouden werd, omdat het staat voor het vrouwelijk geslachtsdeel. Maar het is een liefelijk woord! Het is ook de snee die een ploeg in de aarde maakt, dus het is ook met de landbouwcultuur verbonden. Dat zo’n woord uit een woordenboek werd gehouden, zegt veel over de mensen die het boek maakten.”
Sarah Moeremans wilde aan jou vragen: Wat betekent fictie in jouw werk?
“Het is leuk om historisch accuraat te zijn, maar het is ook leuk om een goed verhaal te vertellen. Alleen maar droge feiten wordt niemand enthousiast van. En eigenlijk bestaat dat ook niet; het gaat er altijd om wie een verhaal vertelt, dat is al de eerste laag fictie. Ik durf wel te liegen in een verhaal, voor de sjeu.”
Oh mijn ziel
Oh mijn ziel is een album vol overgave en berusting. Bovenal is het een plaat waarin Tonnie Dieleman meer uit handen geeft dan ooit. Hij levert zich over aan de kracht van het laten ontstaan, van wildgroei, van vertrouwen en genegenheid in gelijkgestemden. De opnames vonden plaats in de Studio van Theaterproductiehuis Zeeland, dezelfde intieme plek waar tijdens het Zeeland Nazomerfestival de album release plaatsvindt, live met band.
